به نام خدا موضو مقاله امروز ما بررسی نوسانات بازار و همچنین پیش بینی قیمت دلار و طلا در بازار های یک سال اخیر ایران میباشد قیمت دلار در ایران وابسته به عوامل مختلفی میباشد که تعدادی از آن ها وجود خارجی ندارند و صرفا ریشه روانی دارند . وجود شک روانی در بازار دلار باعث به وجود آمدن حباب میشود و در سال های گذشته به وفور این حباب افزایش قیمت و در برخی موارد کاهش قیمت دیده شده که البته در بیشتر موارد این حباب تا چند ماه پس از به وجود آمدن از بین میرود
بر در ادامه به بررسی عوامل تأثیرگذار بروزترین قیمت دلار آمریکا خواهیم پرداخت
تحولات یکماه اخیر هم نشان داد که عوامل اقتصادی مؤثر در بازار ارز خود را نشان دادهاند. عامل اقتصادی مؤثر در تحولات بازار به تضعیف بیشتر ریال در برابر دلار بازمی گردد. اختلاف نرخ تورم حوزه ریال با نرخ تورم حوزه دلار و یورو، موجب شده است تا در سال جدید بهطور طبیعی در نرخ این ارزها تأثیرگذار باشد. بهطور میانگین نرخ تورم کشور ما بهعنوان کشوری در حوزه ریال 30درصد و میانگین نرخ تورم کشورهای حوزه ارزهای دلار و یورو کمتر از 3درصد برآورد شده است. این اختلاف نرخ تورم از نظر اقتصادی یک معادله ساده را رقم زده است. طبق نظریه برابری ارزها، میزان قدرت خرید ریال به میزان 10برابر بیشتر تضعیف شده است.
در این شرایط طبیعی است که بهای دلار در معاملات با ریال، افزایش یابد. این اختلاف نرخ تورم داخلی و بینالمللی باید در سالهای گذشته نیز روی نرخ دلار اثر میگذاشت اما در سالهای قبل این موضوع بهطور دستوری مدیریت و کنترل شد که موجب دونرخی شدن نرخ ارز شد. در این مدل وقتی تقاضای ارز از میزان عرضه بانک مرکزی فراتر میرود، بازار غیررسمی برای خرید ارز از سوی خریداران، انتخاب میشود که در این بازار نرخ ارز بالاتر از نرخ رسمی است. در ابتدای سالجاری نیز این اختلاف نرخ تورم موجب شده تا نرخ دلار در بازار آزاد اندکی افزایش یابد.
عامل دیگری که روی نرخ ارز تأثیرگذار بوده و خواهد بود، موضوع اصلاح قیمتهای انرژی است که در نرخهای کالا و خدمات دولتی اثرگذار خواهد بود. این تغییرات قیمت در بودجه پیشبینی شده است که این پیشبینی در تعیین نرخ ارز نیز اثر گذاشته است، ضمن اینکه وزش تورمی این موضوع پیشرو قرار دارد و هنوز آثار واقعی خود را نگذاشته است. یکی دیگر از آثار این اقدام، مربوط به نرخ تورم است که ممکن است از طریق بازتوزیع درآمد حاصل از افزایش قیمتها، ایجاد شود چراکه مبالغ مربوط به توزیع یارانه نقدی موجب افزایش نقدینگی و رشد تقاضا میشود که این موضوع نیز بازار را تحریک میکند. در حال حاضر آثار روانی موجود از این رخداد اقتصادی در بازار ارز انتظارات تورمی ایجاد کرده است.
در ادامه به بررسی بروزترین قیمت دلار آمریکا و نرخ ارز آزاد خواهیم پرداخت
عرضه کننده اصلی دلار در بازار بانک مرکزی است. بنابراین همواره بانک مرکزی بازیگر اصلی این بازار خواهد بود. زیرا درآمد ارزی حاصل از فروش نفت خام بزرگترین ورودی بازار ارز است. گرچه درآمدهای نفتی کاهش یافته اما ذخایر ارزی و طلای ایران رقم بسیار بزرگی است. بنابراین تصمیم بانک مرکزی در اینکه در هر زمان چقدر از ذخایر را وارد بازار کند میتواند حداقل در کوتاه مدت تاثیر قابل توجهی بر عرضه ارز در بازار داشته باشد. اما تصمیم بانک مرکزی چیست این موضوعی است که قابل پیش بینی نیست و افراد کمی از اینگونه تصمیمها باخبرند.
عامل دیگر تاثیر جریانهای سیاسی بر بازار است. هم اثر روانی و هم چشم انداز آینده درآمدهای ارزی میتواند موجب افزایش یا کاهش قیمت دلار در بازار شود که این امر هم از عهده تواناییهای ما خارج است.
عامل تاثیرگذار دیگر افزایش یا کاهش عرضه دلار در بازار توسط صادرکنندگان کالاهای غیر نفتی است که این رقم در حال افزایش است. وقتی دلار بالا میرود صادرات سود بیشتری نصیب صادرکننده می کند و مثلا گلابیهای یک باغ یا گوسفندان یک گله دار شاید با قیمت این روزهای دلار روانه سایر کشورها شود. تا پارسال همین گوسفند که در کشور مثلا 300 هزار تومان فروخته میشد اگر قرار بود در کشور دیگری فروخته شود حدود همین 300 هزار تومان نصیب صاحبش می کرد. ولی حالا که دلار 2. 5 برابر شده میتواند 750 هزار تومان درآمد حاصل از فروش نصیب گوسفنددار بکند. بنابراین افزایش قیمت ارز به تصمیمهای جدید میانجامد که ورود ارز به بازار را توسط بخش خصوصی افزایش میدهد و بازار نقطه تعادل جدید پیدا خواهد کرد. شاید نه در کوتاه مدت بلکه کمی زمان لازم دارد.
برعکس این هم صادق است. شاید تا دیروز صرف نمی کرد کسی کارخانه تولید کاغذ دایر کند ولی حالا که کاغذ وارداتی خیلی گران شده احداث این کارخانه سودده است. بنابراین کارخانههایی ممکن است دایر شود که تقاضا را برای دلا در بازار برای واردکنندگان کاغذ کاهش میدهد.
در ادامه به بررسی بروزترین قیمت دلار آمریکا خواهیم پرداخت
بیشتر بخوانید : نگاهی به نوسانات و پیشبینی قیمت دلار برای ماه های آینده
مشکلات مسیر ثبات قیمت ارز در ایران
«اصرار بیش از اندازه روی ثابت نگه داشتن قیمت ارز باعث شده که تولید دچار مشکل شود، خیلی از شرکتهای تولیدی معضلات جدی دارند و هر روز یکی بعد از دیگری از صحنه خارج میشوند»؛ این بخشی از صحبتهای «مسعود خوانساری» رئیس اتاق بازرگانی تهران در آخرین جلسه هیأت نمایندگان اتاق تهران بود. صحبتی که نشان میدهد همچنان واقعی سازی نرخ ارز دغدغه اصلی فعالان اقتصادی است؛ اتفاقی که هنوز محقق نشده و با وجود وعدههای نهادهای مربوطه به مرحله اجرایی نرسیده است.
به گفته خوانساری از سال قبل هم پیشبینی میشد با توجه به تورمهایی که در چند سال گذشته داشتیم با افزایش قیمت ارز روبرو شویم و شاید هنوز ارز قیمت واقعی خود را متناسب با تورمهایی که داشتهایم، پیدا نکرده است. انتظار ما از دولت این است که برای کنترل قیمت ارز از ممنوع کردن کالاها یا برخوردهای غیرتحلیلی و کارشناسی خودداری کند زیرا این اقدامات نمیتواند مشکل ارز را حل کند.
یکی از اصلیترین دلایلی که بخش خصوصی واقعی بر یکسان سازی نرخ ارز تاکید میکنند این است که در سالیان گذشته عدهای با استفاده از رانت، از ارز ارزان قیمت بهره میبرند و این موضوع باعث تبعیض میان بازرگانان و صادرکنندکان شده و عملا شرایط رقابت و باقی ماندن در بازار برای عدهایبسیار سخت شده است.
دولت یازدهم به پایان خود رسید و با این وجود وعده یکسانسازی نرخ ارز عملی نشد تا این وعده به دولت دوازدهم موکول شود.
برخی از فعالان اقتصادی میگویند که نرخ ارز در شرایط فعلی، اقتصاد و به خصوص صادرات را با مشکلاتی مواجه کرده است و دولت برای واقعی سازی نرخ ارز ملاحظاتی را در نظر میگیرد اما ضرورت واقعی سازی برای امسال وجود دارد.
در واقع شاید یکی از دلایلی که هر بار دولت از یکسان سازی نرخ ارز عقب نشینی میکند افزایش نرخ دلار در بازار و به تبع آن افت ارزش پول ملی است. این اتفاق در اواخر سال گذشته هم رخ داد و زمانی که قیمت دلار به بیش از ۴ هزار تومان رسید، رئیس کل بانک مرکزی وعده کاهش نرخ ارز را داد. این یعنی ورود دولت به بازار آزاد از طریق تزریق ارز به صرافیها برای جلوگیری از افزایش و یا به عبارتی همان واقعی سازی نرخ ارز؛ اقدامی که همواره مورد انتقاد فعالان بخش خصوصی و صادرکنندگان است. آنها معتقدند دولت در این مواقع جلوی فنر افزایش نرخ ارز را میگیرد و اجازه واقعی سازی را نمیدهند.
بیشتر بخوانید : نگاهی به افزایش قیمت دلار در یک سال اخیر
اما برخی از کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند که در این مقطع شرایط متفاوت از گذشته است. اتفاقی که در نیمه ابتدای سال جاری رخ داده افت محسوس صادرات غیر نفتی است و از این جهت دولت برای جلوگیری از افت بیشتر صادرات غیر نفتی و همچنین رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب چارهای جز حرکت به سمت واقعیسازی نرخ دلار ندارد.
به گفته آنها وضعیت صادرات غیر نفتی اصلا مطلوب نیست و اگر دولت بخواهد این وضعیت تغییر کند اقدامی که در جهت بیشتر پایین نیامدن صادرات غیر نفتی میتواند انجام دهد این است که اجازه دهد نرخ دلار واقعی شود.
هر چند اینگونه هم نیست که اگر قیمت دلار واقعی شود افزایش صادرات غیر نفتی چشمگیر شود، چرا که باید اقدامات دیگری برای آن صورت بگیرد. از طرف دیگر برای اینکه دولت بخواهد به رشد اقتصادی مناسبی برسد چارهای ندارد جز اینکه اجازه دهد قیمتها به سمت واقعیسازی برود و بیش از این به واردکنندگان یارانه ندهد.